"Ενεργειακή Αναβάθμιση κατοικίας" Ακούγεται ακριβό, δεν είναι!
Ακούγεται δύσκολο, είναι απλό. Ακούγεται χρονοβόρο, απλά θέλει τον τρόπο του. Σε κάθε περίπτωση, συμφέρει απ όλες τις απόψεις.
Αυτές είναι οι απαντήσεις που δίνω στους πελάτες μου, σε φίλους και γνωστούς όταν με ρωτούν τρομαγμένοι τι είναι αυτή η περιβόητη "Ενεργειακή Αναβάθμιση". Θα προσπαθήσω εδώ, να λύσω μερικές παρεξηγήσεις δίνοντας στους αναγνώστες του alter vita βασικές κατευθυντήριες οδηγίες. Κατ αρχάς θα πρέπει να διαχωρίσουμε αμέσως την Ενεργειακή Αναβάθμιση της Κατοικίας, από αυτή που αναφέρεται σε κτήρια γενικώς. Άλλο πράγμα είναι να αναβαθμιστεί ενεργειακά ένα κτήριο γραφείων, ένα σχολειό , ένα νοσοκομείο και άλλο το σπίτι στο όποιο κατοικούμε. Ειδικά στην περίπτωση, που αυτό είναι και ιδιόκτητο ή έχουμε την δυνατότητα για μεγαλύτερες παρεμβάσεις και τροποποιήσεις η κατάσταση διαφοροποιείται ακόμη περισσότερο. Τι είναι αυτό που κάνει την κατοικία να διαφοροποιείται τόσο από τα άλλα κτήρια; ΕΜΕΙΣ οι κάτοικοι! Το σπίτι μας είναι το μοναδικό κτήριο που φροντίζουμε με τόση επιμέλεια και που περιμένουμε να μας αγκαλιάζει με την ζεστασιά του(ή την δροσιά του) σχεδόν όλες τις μέρες του χρόνου και όλες τις ώρες της μέρας. Η συνεχής παρουσία μας, η φροντίδα μας και η αγάπη μας γι αυτό και μόνο αρκούν να το "αναβαθμίσουν" ενεργειακά!
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή! Τι είναι η "Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτηρίου”;
Είναι όλα όσα κάνουμε ώστε το κτήριο να καταναλώνει σημαντικά μικρότερα ποσά ενέργειας. Και επειδή η ενέργεια κοστίζει -και μάλιστα στις μέρες μας όσο πάει και πιο ακριβά-τα ποσά της ενέργειας οποιασδήποτε μορφής(πετρέλαιο-,αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα) που καταναλώνει το κτήριο είναι ζεστό ΧΡΗΜΑ που φεύγει απ τις τσέπες μας. Η Ενεργειακή Αναβάθμιση στοχεύει να κάνει το κτήριο πιο οικονομικό. Αυτό είναι το άμεσα απτό αποτέλεσμα της, χωρίς βέβαια να είναι και το μοναδικό. Δεν θα επεκταθούμε εδώ στις θετικές επιπτώσεις της ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων στο ζήτημα της εξάντλησης των ενεργειακών πόρων του πλανήτη, του φαινομένου του θερμοκηπίου, της κλιματικής αλλαγής κτλ. Ας το δούμε "στενά"το θέμα, σε σχέση με το πορτοφόλι μας και μόνο.
Κάθε τι λοιπόν που βοηθάει προς την κατεύθυνση αυτής της οικιακής-προσωπικής εξοικονόμησης ουσιαστικά αναβαθμίζει ενεργειακά το κτήριο.
Πως και που "ξοδεύουν" ενέργεια (δηλ χρήματα) τα σπίτια μας? Με δυο κυρίως τρόπους για τέσσερις βασικούς λόγους. Χρησιμοποιώντας πετρέλαιο , φυσικό αέριο ή άλλη καύσιμη ύλη και ηλεκτρικό ρεύμα, για τη θέρμανση το χειμώνα, την ψύξη το καλοκαίρι , φωτισμό και ζεστό νερό χρήσης όλο το χρόνο. Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει κανεις ώστε εξοικονομεί χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψει ούτε ένα Ευρώ για υλικά ή μεροκάματα? Βεβαίως ναι!
Ξεκινώντας με αντίστροφη σειρά, το ζεστό νερό που χρησιμοποιούμε για τις ανάγκες του "σπιτιού" είναι μια παρα πολυ ακριβή υπόθεση. Ειδικά κατά του χειμερινούς μήνες τα ποσά της ενέργειας που απαιτούνται για να καλύψουν την ανάγκη αυτή είναι πολύ μεγάλα. Όσοι ακόμα χρησιμοποιούν ηλεκτρικό θερμοσίφωνα καταλαβαίνουν....το έχουν δει με τα μάτια τους στους λογαριασμούς της ΔΕΗ! Έχει αποδειχθεί ότι με την εφαρμογή μέτρων από τους ένοικους που περιορίζουν τη σπατάλη του ζεστού νερού, είναι δυνατόν να επιτευχθεί οικονομία άνω του 50%! Το κυριότερο από αυτά τα μέτρα είναι να μην αφήνουμε το νερό να τρέχει άσκοπα ανοιγοκλείνοντας τη βρύση ή το ντους όσες φορές απαιτείται. Να μην γεμίζουμε την μπανιέρα για να κάνουμε μπάνιο αλλά να προτιμάμε τη ντουζιερα. Να συνηθίσουμε να πλενόμαστε με χλιαρό νερό. Να χρησιμοποιούμε στις συσκευές πλυσίματος(πλυντήριο ρούχων-πιάτων) προγράμματα χαμηλών θερμοκρασιών.
Βέβαια η χρήση ηλιακού θερμοσυσσωρευτή είναι η απόλυτη "Ενεργειακή Αναβάθμιση" για το ζεστό νερό χρήσης της κατοικίας. Οικονομία 100% με την δωρεάν απεριόριστη ηλιακή ενέργεια. Ο "Ηλιακός" είναι μια φτηνή συσκευή που η απόσβεσή του κόστους της γίνεται στα πρώτα δυο χρόνια λειτουργίας της. Η οικονομία που επιτυγχάνεται σε βάθος 10ετίας είναι τεράστια.
Για το φωτισμό της κατοικίας μας επίσης ξοδεύουμε άσκοπα μεγάλα ποσά ενέργειας. Με τρεις κινήσεις που δεν κοστίζουν απολύτως τίποτα μπορούμε να επιτύχουμε οικονομία πάνω από 30% στο κόστος ηλεκτροφωτισμού. Πρώτα θα πρέπει να φροντίσουμε -με κατάλληλη σχεδίαση των ανοιγμάτων(παράθυρα) σε νέες κατασκευές ή αναδιάταξη των επίπλων στις υφιστάμενες-να εκμεταλλευόμαστε το φυσικό φως καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας.Για παράδειγμα.... είναι ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιούν τεχνητό φωτισμό για να διαβάσουν τα παιδιά τις ώρες που υπάρχει διαθέσιμο φυσικό φως.Μπορούμε απλά να τοποθετήσουμε το γραφείο τους δίπλα στο παράθυρο. Ο απλός κανόνας "ΚΑΝΕΝΑ φως αναμμένο στα δωμάτια με παράθυρο όταν έξω ο ΗΛΙΟΣ λάμπει!" μπορεί να εφαρμοστεί στα περισσότερα σπίτια με μια απλή αναδιάταξη της επίπλωσης. Ο επίσης απλός κανόνας "ΚΑΝΕΝΑ φως αναμμένο σε άδειο δωμάτιο" μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα σπίτια ανεξαιρέτως! Όταν τα επίπεδα φωτισμού δεν επαρκούν-δεν βλέπουμε καλά- η πρώτη ενέργεια που πρέπει να κάνουμε είναι να καθαρίσουμε τα φωτιστικά. Με τον καιρό συσσωρεύεται σκόνη πάνω τους που ρίχνει την απόδοσή τους. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με τα τζάμια ενός παράθυρου. Ο συχνός καθαρισμός υαλοπινάκων και φωτιστικών δεν κοστίζει και "αναβαθμίζει" ενεργειακά το σύστημα φωτισμού της κατοικίας μας.
Αν παρ ολα αυτά το φως στο σπίτι μας δεν είναι ικανοποιητικό και πριν αλλάξουμε τα φωτιστικά με άλλα μεγαλύτερα, καλό θα ήταν πρώτα να το βάψουμε εσωτερικά με πιο "ανοιχτά" χρώματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή η ενέργεια αυτή είναι αρκετή για να το κάνει πιο "φωτεινό".Τέλος αντικαθιστώντας στα φωτιστικά μας τους λαμπτήρες νέας τεχνολογίας υψηλότερης απόδοσης και χαμηλότερης κατανάλωσης (LED) μπορούμε να εξοικονομήσουμε πάνω από 80% της ενέργειας που καταναλώνουμε για φωτισμό. Πραγματικά αξίζει τον κόπο.
Τους καλοκαιρινούς μήνες στην χώρα μας καταναλώνονται δυσανάλογα ποσά ενέργειας για την ψύξη σε σχέση με τις επικρατούσες συνθήκες θερμοκρασίας -υγρασίας. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας αυτής καταναλώνεται από τα νοικοκυριά. Είναι αλήθεια πως υπάρχουν μέρες και ώρες που η χρήση του aircontition είναι αναπόφευκτη.Πόσες όμως είναι τελικά αυτές οι περιπτώσεις;Υπάρχουν μέτρα που μπορεί να πάρει κανείς χωρίς να καταναλώσει ηλεκτρικό που βοηθούν στο δροσισμό; Μιλώντας αποκλειστικά για κατοικίες, με μια γρήγορη ματιά στα διαγράμματα εύρους θερμικής άνεσης(ψυχρομετρικό διάγραμμα) για την Αττική παράδειγμα, διαπιστώνει κανεις πως οι περιπτώσεις αυτές είναι λίγες.εφαρμόζοντας δε απλούς κανόνες δροσισμου μπορούμε να τις ελαχιστοποιήσουμε.Ο σωστός σκιασμός στα παράθυρα κατά την διάρκεια της ημέρας σε συνδυασμό με "έξυπνο" νυχτερινό δροσισμό και τη χρήση ανεμιστήρων οροφής είναι δυνατόν να ελαττώσουν στο μισό τις φορές που θα χρειαστούμε aircontition.
Το χειμώνα, ένα άμεσο μέτρο που μπορούμε να πάρουμε για να εξοικονομήσουμε χρήματα από την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση, είναι να καθιερώσουμε μια σταθερή θέση στο θερμοστάτη γύρω στους 18-19 C βαθμούς και να παρακολουθούμε με μικρά θερμόμετρα τη θερμοκρασία όλων των δωματίων. Αν δεν επιτρέπουμε να πέφτει κάτω από 18-19 άλλα και δεν τη ανεβάζουμε θερμένοντας πάνω από 20-21 θα δούμε μια εξοικονόμηση της τάξης του 20%με 30% ανάλογα και με το ποσό συχνά και "πειθαρχημένα" θα ελέγχουμε τη θερμοκρασία. Ας έχουμε κατά νου πως μερικές φορές είναι προτιμότερο να ρίξουμε κάτι πάνω μας από το να περιστρέψουμε το διακόπτη του καλοριφέρ! Πρώτον, θα ζεσταθούμε άμεσα και δεύτερον και σημαντικότερο δεν θα το πληρώσουμε χρυσάφι!
Θα ήταν ευχής έργον το σπίτι μας να είχε μελετηθεί και κατασκευαστεί με τις αρχές της "βιοκλιματικής" αρχιτεκτονικής. Στα υφιστάμενα κτήρια λίγα μπορούν να γίνουν που θα βελτίωναν το βιοκλιματισμό τους ώστε να ελαχιστοποιούνται οι ανάγκες τους για ψύξη-θέρμανση. Στο σχεδιαστήριο του ο Αρχιτέκτονας μπορεί "εύκολα" να "στρίψει" ένα κτήριο ώστε να εκμεταλλευτεί τον προσανατολισμό. Δυστυχώς είναι αδύνατο να περιστρέψουμε την ήδη κατασκευασμένη κατοικία μας προς νότον!Είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργήσουμε νέα ανοίγματα. Μπορούμε όμως να επέμβουμε στον τρόπο που σκιάζονται, να αντικαταστήσουμε τα κουφώματα τους με νέα "ενεργειακά" και τέλος να μονώσουμε το κτήριο με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Θα πρέπει ξανά να το βάλουμε το στο σχεδιαστήριο! Μόνο έτσι θα πετύχουμε την μέγιστη οικονομία σε σχέση με τα χρήματα που μπορούμε να διαθέσουμε για την "ενεργειακή αναβάθμιση" του. Η κάθε μία περίπτωση είναι διαφορετική και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Τις περισσότερες φορές οι αποσπασματικές, ασχεδίαστες επεμβάσεις μπορεί να βελτιώνουν την κατάσταση αλλά δεν αποφέρουν αισθητή εξοικονόμηση. Η οικονομία που μπορούμε όμως να πετύχουμε στις δαπάνες για θέρμανση το χειμώνα-αυτές είναι και οι πιο "τσουχτερές"-με "έξυπνα" σκίαστρα που θα επιτρέπουν μόνο στο χειμερινό ήλιο να μπαίνει και οχι τον καλοκαιρινό, με στοχευμενη θερμομόνωση κελύφους και με κουφώματα νέας τεχνολογίας(low-e τζάμια, θερμοδιακοπες κτλ) φτάνει στο επίπεδο του 80%!. Η συντήρηση και η σωστή ρύθμιση του καυστήρα είναι επίσης κρίσιμος παράγοντας καλής απόδοσης άρα εξοικονόμησης.
Η ενέργεια γίνεται όλο και ακριβότερη, ενώ τα κτήρια μας παλιώνουν και οι απαιτήσεις τους αυξάνονται. Συντηρήστε έξυπνα το σπίτι σας αναβαθμίζοντας το παράλληλα Ενεργειακά . Ρωτήστε τους ειδικούς αλλά πάνω από όλα σκεφτείτε! Η ευαισθητοποίηση και η εφαρμογή απλών κανόνων καλύτερης "λειτουργίας" και συμπεριφοράς των είναι αναποσπαστο τμήμα της “Ενεργειακής Αναβάθμισης” που τελικά εκτός απο μεγάλη οικονομία μας εξασφαλίζει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Συμφέρει απ όλες τις απόψεις!
Γιάννης Τζίμας
Ο Γιάννης Τζίμας γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Ιωάννινα. Υπήρξε μαθητής του Πρότυπου Γυμνασίου Ζωσιμαίας Σχολής και του 2ου Λυκείου Ιωαννίνων.
Σπουδάσε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου του Βόλου και αποφοίτησε αριστούχος. Από τα πρώτα χρόνια των σπουδών του, βρήκε μεγάλο ενδιαφέρον στη βιοκλιματική και τον ενεργειακό σχεδιασμό κτηρίων.
Συνεργάστηκε σε τεχνικά γραφεία στο Βόλο και τη Λάρισα και εκπαιδεύτηκε σε Αρχιτεκτονικά γραφεία με ειδίκευση στη βιοκλιματική στο Μονάχο της Γερμανίας.
Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το γραφείο του ασχολείται με όλο το φάσμα της μελέτης, κατασκευής, ανανέωσης, ενεργειακής αναβάθμισης και επανάχρησης κτηριακών εγκαταστάσεων.
Είναι παντρεμένος με τη γιατρό Βαρβάρα Παπαχρήστου. Έχουν δύο παιδιά, τον Μιχάλη και τη Χλόη.
Πιστεύει ότι οι έννοιες «Βιοκλιματική» και «Αρχιτεκτονική» είναι ταυτόσημες.
Web site www.41a.gr
