Πολύ λόγος γίνεται τώρα τελευταία για την πράσινη ανάπτυξη. Πέρα από τους παραδοσιακούς παίκτες του περιβαλλοντικού κινήματος, δηλαδή ένα κομμάτι του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ, τους οικολόγους πράσινους και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις τύπου WWF και Greenpeace, στο χορό πλέον μπήκαν και χορεύουν οι πάντες. Η ατζέντα της πράσινης ανάπτυξης αποτελεί εδώ και καιρό κεντρική αναπτυξιακή προτεραιότητα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ενώ στα Μέσα έχει γίνει μόδα η συχνή αναφορά ή ενασχόληση με περιβαλλοντικά ζητήματα.
Πολλοί πολίτες όμως, μπροστά στο άκουσμα και μόνο της λέξης «πράσινη ανάπτυξη», αντιδρούν με καχυποψία. Σου λένε: «μα, τι πράσινη ανάπτυξη και πράσινα άλογα είναι αυτά που μου λες;» «Τι χαζοχαρούμενα είναι πάλι αυτά; Και πως θα με βοηθήσει εμένα αυτό;» Άλλοι πάλι στηλιτεύουν τον οικολογικό λαϊκισμό ή την υποκρισία δημόσιων προσώπων, κυρίως πολιτικών, που με την προσωπική τους στάση ζωής, αλλά και τις δημόσιες επιλογές που έκαναν στο παρελθόν, έπληξαν παρά βοήθησαν στο να μειωθεί το οικολογικό έλλειμμα στη χώρα. Τέλος, υπάρχουν και αυτοί οι οποίοι προβάλουν έντονες ενστάσεις, στη λογική ότι η πράσινη οικονομία συνιστά ένα ακριβό και μη ρεαλιστικό ως προς τους στόχους που θέτει εγχείρημα, γι’ αυτό καλό θα ήταν να μην τρέφουμε υψηλές προσδοκίες από ένα τέτοιο αναπτυξιακό σενάριο.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Πρέπει να προστατέψουμε το περιβάλλον; Ναι, πρέπει! Σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, το δικαίωμα των μελλοντικών γενεών να ζήσουν σε έναν οικολογικά εξισορροπημένο και βιολογικά ποικίλο πλανήτη τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Και στην Ελλάδα;
Σύμφωνα με το εγχώριο μύθο, τα δικά μας περιβαλλοντικά προβλήματα δεν είναι τόσο «τοξικά».
Έτσι είναι, αν έτσι νομίζουμε. Διότι σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, για κάθε μονάδα ΑΕΠ η Ελλάδα παράγει 41% περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με την ΕΕ-15, με τον κάθε Έλληνα να παράγει σχεδόν 12,4 τόνους κάθε χρόνο, δηλαδή 12% περισσοτέρους από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χώρια το γεγονός ότι έχουμε τη μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο σε όλη την Ευρώπη των 25.
Είναι προφανές ότι είτε για το συμφέρον των παιδιών μας (διαγενεακή δικαιοσύνη), είτε για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας (οικολογία), πρέπει να δράσουμε. Δυστυχώς όμως, αυτά έχουν αποδειχτεί ευαισθησίες που δεν μας αγγίζουν ιδιαίτερα εμάς τους Έλληνες, αλλά εδώ που τα λέμε, ούτε και τους υπόλοιπους ανθρώπους του πλανήτη.
Υπάρχει όμως ένα άλλο συμφέρον που ίσως τελικά αποδειχτεί σωτήριο. Το οικονομικό. Η φιλοπεριβαλλοντική δράση για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων αποκτάει νόημα, όταν είναι οικονομικά αποδοτική.
Με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση να έχει καταφέρει ένα ισχυρό πλήγμα στους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας των ανεπτυγμένων κρατών και τα κράτη να αναζητούν εναγωνίως λύσεις στο πρόβλημα της ύφεσης ξοδεύοντας τεράστια ποσά για επενδύσεις, πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να προέλθει μόνο αν επενδύσουμε στην προστασία του περιβάλλοντος και συγκεκριμένα τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Σε μία δηλαδή πράσινη οικονομία.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η προστασία του περιβάλλοντος δεν αποτελεί πλέον εκκεντρική πολυτέλεια ή εμμονή κάποιων «tree huggers», αλλά εργαλείο εξόδου από την οικονομική κρίση και βασικό αναπτυξιακό συντελεστή.
Πράσινη ανάπτυξη σημαίνει επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.
Ιδιαίτερα για χώρες όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν με επίπονο τρόπο τον κορεσμό παραδοσιακών τομέων οικονομικής ανάπτυξης (μεταπολιτευτικό πρότυπο) και ταυτόχρονα διαθέτουν ένα τεράστιο, όμως αναξιοποίητο δυναμικό φυσικού πλούτου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η πράσινη οικονομία αποτελεί αναπτυξιακό μονόδρομο.
Σε τι συνίσταται όμως η πράσινη ανάπτυξη; Πολλοί την ταυτίζουν με τα φωτοβολταϊκά, άλλοι με τον αγροτοδιατροφικό τομέα και συγκεκριμένα τα βιολογικά προϊόντα, και κάποιοι με τη διαχείριση σκουπιδιών. Είναι όλα αυτά μαζί και ακόμη περισσότερα. Πράσινη ανάπτυξη είναι:
1.Η εξοικονόμηση ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια του δημόσιου, εμπορικού και οικιακού τομέα
2.Η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής βιομηχανίας και των ΑΠΕ
3.Η ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών για τη βιομηχανία καθώς και δικτύων επεξεργασίας και παροχέτευσης αποβλήτων
4.Η επίλυση του ζητήματος της ανακύκλωσης και των σκουπιδιών
5.Η μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων στις μεγαλουπόλεις
6.Η αντιμετώπιση της ηχορύπανσης σε κάθε πόλη
7.Η επένδυση στις μαζικές μεταφορές
8.Η αντικατάσταση των παλιών με νέα "καθαρά" αυτοκίνητα πχ υβριδικά ή άλλα
9.Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας
10.Η αύξηση της αποδοτικότητας των ενεργειακών δικτύων
11. Η ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας
12.Η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας για να αναπτυχθούν οι απαραίτητες τεχνολογίες πολλές εκ των οποίων σήμερα είναι ακριβές
Η επίτευξή όλων αυτών των στόχων απαιτεί μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και είναι σε θέση να δημιουργήσει χιλιάδες νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (“Wind Energy: The Facts”, Φεβρουάριος 2004, Τόμος 3, σελ. 127-132), κάθε 50 MW αιολικής ενέργειας που εγκαθίστανται, υπολογίζεται ότι δημιουργούν τουλάχιστον 750-950 νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στη βιομηχανική παραγωγή του απαιτούμενου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
Το μεγάλο Project βέβαια είναι η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια του δημόσιου, εμπορικού και οικιακού τομέα. Ας αναλογιστούμε ότι μόλις 7% των κτιρίων στην Ελλάδα είναι θωρακισμένο θερμομονωτικά, 80% της κατανάλωσης εξυπηρετεί ανάγκες δροσισμού και θέρμανσης, και ότι τα κτίρια στη χώρα μας καταναλώνουν το 40% της ενέργειας της χώρας, συμβάλλοντας κατά 50% στο φαινόμενο του θερμοκηπίου μέσα από την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα.
Πράσινη ανάπτυξη λοιπόν. Πριν από έξι μήνες μαλώναμε με ένα γνωστό μας, νέο απόφοιτο μηχανολογικής σχολής ΤΕΙ, γιατί επεδίωκε να απευθυνθεί σε γραφείο βουλευτή για να του βρει δουλειά σε εταιρεία με φωτοβολταϊκά συστήματα. Ευτυχώς αναθεώρησε. Έπειτα από καμιά τριανταριά αιτήσεις σε διάφορες εταιρείες, ζητώντας αρχικά να κάνει μόνο πρακτική, προσλήφθηκε κανονικά με έναν πολύ αξιοπρεπή μισθό και σήμερα, έχοντας καταλάβει ότι η ελληνική αγορά αποτελεί παρθένο έδαφος, ξεκίνησε τη δική του επιχείρηση εμπορίας, μελετών και τοποθέτησης συστημάτων ΑΠΕ. Τα πάει καλά. Αυτός δεν έγινε ποτέ g700.
Πράσινη Ανάπτυξη ή Πράσινα Άλογα;
